Dlaczego warto testować oprogramowanie?

Testowanie oprogramowania to ważny etap powstania każdego systemu lub aplikacji dedykowanej. Dzięki wykonanej pracy, testerzy są w stanie przewidzieć i zapobiec wielu problemom, wspierając poprawne działanie oraz zapewniając wysoką jakość wytworzonego rozwiązania. Pomagają również zaoszczędzić dodatkowych kosztów z nim związanych.

Ze względu na wieloletnie doświadczenie w testowaniu oprogramowania, postanowiliśmy zebrać najważniejsze pytania i odpowiedzi dotyczące procesu testowania:

• Na czym polega testowanie oprogramowania?
• Dlaczego warto testować aplikacje?
• Kiedy zacząć testowanie oprogramowania?
• Jakie są inne rodzaje testów?
• Czym różni się testowanie oprogramowania od kontroli jakości (QA)?

Na czym polega testowanie oprogramowania?

Testowanie oprogramowania ma na celu sprawdzenie jego poprawnego działania oraz zebranie informacji na jego temat. Nim jednak tester przystąpi do sprawdzenia, czy wszystko działa poprawnie, musi znaleźć tzw. wyrocznię testową. Są to informacje pozwalające zrozumieć, jak działa dane oprogramowanie. Wyrocznią może być m.in. dokument, podobny system lub inna osoba posiadająca wiedzę na temat oprogramowania.

Samo testowanie aplikacji to szereg procesów, podczas których tester oprogramowania dowiaduje się, czy program działa zgodnie z Twoimi założeniami. Pamiętajmy jednak, że nie jest możliwym przetestować wszystkie elementy aplikacji. Zaawansowane projekty mogą posiadać nawet miliony ścieżek, przez co ich sprawdzenie jest niemożliwe.

Dlatego też rekomendujemy wybranie kluczowych, najistotniejszych funkcji, które powinny być podwójnie sprawdzone. Wytypowania tych obszarów najlepiej dokona test leader lub project manager w konsultacji z testerami.

Dlaczego warto testować aplikacje?

Warto testować aplikacje zarówno z powodów jakościowych, jak i finansowych. Testera aplikacji można traktować jako pierwszego użytkownika oprogramowania. Za sprawą testów weryfikacyjnych sprawdza on, czy dany produkt spełnia wymagania zdefiniowane przez Twoją firmę. Wykonując testy walidacyjne, upewnia się czy zostaną spełnione potrzeby oraz wymagania przyszłych użytkowników.

Im większa zgodność w wynikach wystąpi pomiędzy testami weryfikacyjnymi i walidacyjnymi, tym wyższa będzie jakość stworzonego oprogramowania. Tym samym Twój system zyska na wartości oraz zaufaniu Twoich współpracowników lub klientów.

Oprócz podnoszenia i zapewnienia jakości, testowanie niesie za sobą również inne korzyści. Wykrycie usterek oraz defektów na wczesnych etapach tworzenia systemu, pozwoli zaoszczędzić zarówno czas, jak i koszty produkcji. Naprawa usterki we wczesnej fazie implementacji jest znacząco tańsza niż w zaawansowanej, gdy obszary aplikacji są ze sobą bardziej powiązane i mają na siebie większy wpływ.

Dodatkowo testowanie aplikacji dostarcza informacje o elementach systemu, którym powinniśmy poświęcić większą uwagę i przeprowadzić dodatkowe testy. Ich wykonanie pomoże zasygnalizować możliwe opóźnienia w projekcie, a tym samym oszczędzi nam niespodziewanych komplikacji.

Kiedy zacząć testowanie oprogramowania?

Dobrą praktyką jest wykonywanie testów na wielu poziomach, w trakcie całego cyklu tworzenia systemu. Testy aplikacji można rozpocząć w momencie, gdy nie została jeszcze zaimplementowana ani jedna linijka kodu. W takim wypadku testom poddaje się finalną wersję dokumentacji i wymagań.

Takie testy pomagają odnaleźć sprzeczności w logice, według której powinno działać oprogramowanie. Są to testy statyczne, niewymagające uruchamiania systemu. Wspierają przede wszystkim weryfikację, wyszukując nieścisłości systemu.

Do testów dynamicznych należą na przykład:

• jednostkowe,
• integracyjne,
• funkcjonalne,
• systemowe,
• akceptacyjne,
• w fazie utrzymania systemu.

Wymagają one uruchomienia oprogramowania i wspierają przede wszystkim walidację, wyszukują awarie i wymagają przypadków testowych, czyli spisu wynikającego z analizy Twoich potrzeb, według których sprawdza się dane funkcje systemu. W ten sposób możemy upewnić się, czy oprogramowanie działa poprawnie bądź nie.

Jakie są inne rodzaje testów?

Testy możemy także podzielić na funkcjonalne oraz niefunkcjonalne. Te pierwsze są wykorzystywane do sprawdzenia funkcji, jakie zostały zaimplementowane w systemie. Pozwalają na wykrycie braku implementacji funkcjonalności opisanych w wymaganiach.

W ten sposób testerzy sprawdzają, czy dana funkcjonalność jest zgodna z Twoimi wymaganiami i oczekiwaniami, a wszystkie najważniejsze funkcje systemu działają prawidłowo.

Niefunkcjonalne testowanie sprawdza cechy jakościowe części lub całości oprogramowania. Są w nich wykorzystywane aspekty nie związane z konkretną funkcjonalnością. Przykładem jest tutaj sprawdzanie czasu reakcji systemu lub jego wydajność. Testujemy w jakim czasie użytkownik otrzyma odpowiedź programu lub jak wielu użytkowników może jednocześnie korzystać z systemu, by jego zachowanie nie odbiegało od zakładanej normy.

Możemy także podzielić testy na białoskrzynkowe (white box) oraz czarnoskrzynkowe (black box).

Pierwsze, białoskrzynkowe, są testami strukturalnymi i weryfikują kod źródłowy. Testy te pomagają zoptymalizować działanie oprogramowania, dokładnie wskazać i określić miejsce oraz przyczynę błędu.

Testy czarnoskrzynkowe to testy funkcjonalne. Tester aplikacji, wykonując testy czarnej skrzynki, nie odnosi się w swoich działaniach do wewnętrznej struktury systemu, ale do Twoich założeń funkcjonalnych. Sprawdza w ten sposób, czy aplikacja działa zgodnie z pierwotnymi ustaleniami, spełnia oczekiwania Twoje i Twoich klientów.

Czym różni się testowanie oprogramowania od kontroli jakości (QA)?

Ostatnią istotną kwestią jest różnica pomiędzy testowaniem (Quality Control) a kontrolą jakości (Quality Assurance). Oba te pojęcia, z różnych przyczyn, często są traktowane jako jedno i to samo. Prawda jest jednak taka, że testowanie to jeden z wielu procesów, który wpływa na zapewnienie wysokiej jakości systemu. Pomaga ono znaleźć defekty oprogramowania i je odpowiednio wcześnie zgłosić, ale nie wpływa już na ich rozwiązanie.

Nie można zatem postawić znaku równości między QC i QA, należy jednak pamiętać, że bez odpowiednio przeprowadzonych testów nasz system traci na jakości. To znowu prowadzi do utraty zaufania użytkowników, a co za tym idzie, strat finansowych.

Warto zatem postawić na profesjonalnie wykonane testy. Pomogą nam przewidzieć potencjalne problemy i wspomóc ich eliminację. Wspierają również dopasowanie oprogramowania do potrzeb użytkowników oraz umożliwiają uniknąć większych i niespodziewanych kosztów przy jego tworzeniu.

Wpis został przygotowany we współpracy z Robertem Waniewskim.