Sprzedaż środka trwałego a składka zdrowotna

Sprzedaż środka trwałego w działalności gospodarczej wpływa zarówno na podatek dochodowy, jak i na wysokość składki zdrowotnej. Od 2022 roku, po wejściu w życie przepisów Polskiego Ładu, dochody z odpłatnego zbycia środków trwałych często zwiększały podstawę naliczania składki zdrowotnej. Jednak od 2025 roku przepisy w tym zakresie ulegają zmianie.  

W tym artykule omawiamy:

1. 1. Sprzedaż środka trwałego a składka zdrowotna: podstawowe zasady
   2. Podstawa wymiaru składki zdrowotnej przy sprzedaży środka trwałego
   3. Przykłady rozliczenia sprzedaży środka trwałego a składka zdrowotna
   4. Zmiany w przepisach od 2025 roku: sprzedaż środka trwałego a składka zdrowotna
   5. Najczęstsze błędy i pytania przy rozliczaniu sprzedaży środka trwałego a składki zdrowotnej

Sprzedaż środka trwałego a składka zdrowotna: podstawowe zasady

Do końca 2024 roku przychody i koszty związane ze sprzedażą środka trwałego uwzględniano w podstawie wyliczenia składki zdrowotnej. Podstawa ta była kalkulowana na bazie dochodu z całej działalności, obejmując również zbycie składników majątku firmowego. Wpływ sprzedaży środka trwałego na składkę zdrowotną wynikał z art. 81 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych w powiązaniu z przepisami o PIT i CIT. Dochód ze sprzedaży środka trwałego był uwzględniany w podstawie składki zdrowotnej obok innych dochodów z działalności.

Podstawa wymiaru składki zdrowotnej przy sprzedaży środka trwałego

Dochód ze sprzedaży środka trwałego w podstawie do naliczania składki zdrowotnej obejmuje przychód ze sprzedaży pomniejszony o niezamortyzowaną wartość początkową środka trwałego oraz ewentualne koszty sprzedaży. Koszty uzyskania przychodów i strata ze sprzedaży środka trwałego również wpływają na podstawę składki zdrowotnej. W przypadku sprzedaży poniżej wartości niezamortyzowanej dochodzi do wykazania straty, która pomniejsza podstawę składkową.

Tylko ta część wartości środka trwałego, która nie została wcześniej odpisana w kosztach podatkowych (poprzez amortyzację), stanowi koszt przy rozliczeniu sprzedaży. Na przykład, jeżeli podatnik sprzedał maszynę za 50 000 zł, której niezamortyzowana wartość wynosiła 30 000 zł, dochód z transakcji wynosi 20 000 zł i zwiększa podstawę składki zdrowotnej. Od tej kwoty nalicza się odpowiednią składkę w zależności od formy opodatkowania.

Przykłady rozliczenia sprzedaży środka trwałego a składka zdrowotna

Sprzedaż samochodu osobowego w działalności gospodarczej – np. samochód o wartości początkowej 100 000 zł, po 3 latach amortyzacji pozostała wartość 40 000 zł. Sprzedaż za 70 000 zł daje dochód 30 000 zł, który zwiększa podstawę składki zdrowotnej.

Zbycie lokalu użytkowego a składka zdrowotna – sprzedaż nieruchomości firmowej uwzględniana była w dochodzie do składki zdrowotnej na tych samych zasadach co przy innych środkach trwałych.

Sprzedaż maszyny, biura, magazynu – różnice w rozliczeniach – dla każdego środka trwałego stosuje się analogiczne wyliczenie: przychód minus niezamortyzowana wartość początkowa.

Przykład obliczenia: przychód, koszt, strata, podstawa składki zdrowotnej: sprzedaż środka trwałego za 200 000 zł, niezamortyzowana wartość 120 000 zł → dochód 80 000 zł → dochód ten zwiększa podstawę do naliczenia składki zdrowotnej.

Zmiany w przepisach od 2025 roku: sprzedaż środka trwałego a składka zdrowotna

Od 2025 roku, na mocy nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, dochody ze sprzedaży środków trwałych nie będą uwzględniane przy obliczaniu podstawy składki zdrowotnej. Nowe zasady obowiązują wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od wybranej formy opodatkowania. Zarówno podatnicy liniowi, na skali podatkowej, jak i na ryczałcie nie uwzględniają od 2025 roku dochodów ze sprzedaży środków trwałych przy wyliczaniu składki zdrowotnej. Dochód ze sprzedaży nadal będzie wykazywany w PIT jako dochód do opodatkowania, ale nie zwiększają podstawy wymiaru składki zdrowotnej w rocznym rozliczeniu.

Najczęstsze błędy i pytania przy rozliczaniu sprzedaży środka trwałego a składki zdrowotnej

Przed zmianami obowiązywały różne zasady dla liniowców, ryczałtowców i skali PIT, co rodziło liczne nieporozumienia przy wyliczaniu składki. Nowelizacja w 2025 roku ujednolica zasady dla wszystkich form działalności. Choć sprzedaż środka trwałego nie wpłynie już na składkę zdrowotną, nadal pozostanie opodatkowana podatkiem dochodowym. Dlatego przedsiębiorcy powinni każdorazowo analizować efekty podatkowe transakcji zbycia majątku firmowego.