System MES dla produkcji spożywczej – co musisz o nim wiedzieć i jaki wybrać?

Prowadząc firmę produkcyjną, szczególnie w branży spożywczej, musisz zadbać o szereg procesów oraz norm, by stworzyć wysokiej jakości produkt, również z uwzględnieniem szczególnych warunków termicznych. Obecnie na rynku istnieje wiele różnych rozwiązań, które obsługują dane działania operacyjne w wytwórniach. Jednak ich wadą jest to, iż nie są ze sobą połączone, a tym samym nie zapewniają płynnego przepływu danych i pracy. To znów prowadzi do kłopotów w komunikacji oraz opóźnień w działaniach. Jeśli mierzysz się z tymi problemami w swojej firmie, pomyśl o wprowadzeniu kompleksowego systemu MES. To narzędzie rozwiąże dotychczasowe kłopoty i będzie wsparciem w stabilnym oraz dynamicznym rozwoju twojego przedsiębiorstwa.

Z naszego artykułu dowiesz się:

• Co to jest system MES?
• Czym wyróżnia się system MES dla produkcji spożywczej?
• W jaki sposób program MES wspiera pracę produkcji spożywczej?
• Z jakimi systemami można zintegrować system MES?
• System MES dedykowany czy gotowy?
• Jaki systemy klasy MES posiadamy w swojej ofercie?
• Z jakich modułów składa się system MES dla producentów żywności?
• Jakie korzyści płyną z posiadania systemu MES dla produkcji spożywczej?

Co to jest system MES?

System MES (ang. Manufacturing Execution System) to oprogramowanie wspierające procesy produkcyjne i okołoprodukcyjne od strony operacyjnej. Programy tej klasy specjalizują się przede wszystkim w obsłudze całego cyklu track and tracing. Innymi słowy MES dba o to, co ma się pojawić lub już się pojawiło na liniach produkcyjnych, np.:

• powiadamia o ilości danego surowca potrzebnego do produkcji,
• informuje, w którym miejscu znajduje się dany wyrób na linii produkcyjnej,
• zawiadamia, co konkretnie zostało wykorzystane do danego wyrobu.

System MES to kompleksowe narzędzie, którego celem jest optymalizacja pracy, zasobów oraz kosztów produkcji. Warto jednak pamiętać, że programy tej klasy nie mają zwykle nic wspólnego z działaniami finansowo-księgowymi. Można je jednak zintegrować z programami księgowymi, w celu przesyłania istotnych danych.

Czym wyróżnia się system MES dla produkcji spożywczej?

Szeroko rozumiana branża spożywcza charakteryzuje się szeregiem norm, które muszą być spełnione by produkty mogły zostać dopuszczone do sprzedaży. To, co wyróżnia system MES dla branży spożywczej, to właśnie dopasowanie jego funkcji do tych wymagań – oprogramowanie do zarządzania produkcją spożywczą wspiera utrzymywanie wysokiej jakości oraz traceability. Wyobraźmy sobie, że z powodu jednego surowca, użytego w produkcji, dana partia produktu (np. paszy) po wypuszczeniu na rynek okazała się nie spełniać ogólnych norm i należy ją szybko wycofać z użycia. Odpowiednio dobrany program MES dla produkcji spożywczej pozwala na wyśledzenie uszkodzonego surowca po całym łańcuchu wykonanych w fabryce procesów, a także dokładne zlokalizowanie go w końcowych produktach. Umożliwia to ich szybkie wycofanie z rynku, nawet jeśli trafiły już do końcowego klienta.

Oczywiście, jeśli problem z surowcem pojawia się na wcześniejszym etapie produkcji, to system MES dla produkcji spożywczej również szybko na niego reaguje, informując o wstrzymaniu jego użycia i wycofaniu z obiegu.

System MES dla branży spożywczej charakteryzuje się również modułami kontaminacyjnymi. Gdy te same linie produkcyjne odpowiadają za wytwarzanie kilku różnych produktów, istotnym jest zapewnienie odpowiednio przeprowadzonego czyszczenia sprzętu przed rozpoczęciem produkcji danych wyrobów. Widać to wyraźnie w produkcji pasz dla zwierząt, gdzie przykładowo surowce używane w pokarmie dla świń mogą zaszkodzić innym zwierzętom. Dlatego też system MES dla produkcji spożywczej musi zapewniać kontrolę nad możliwymi następstwami produkcyjnymi i sprawdzać czy wszystko jest wykonywane w bezpiecznych warunkach.

W jaki sposób program MES wspiera pracę produkcji spożywczej?

Program MES wspiera pracę firmy z branży produkcji spożywczej przede wszystkim przez wprowadzenie standaryzacji procesów produkcyjnych. Ma to znaczenie zarówno w małych, jak i dużych, wielooddziałowych firmach produkcyjnych. Normalizacja działań zawsze wpływa z korzyścią na obniżenie kosztów przedsiębiorstwa, chociażby przez automatyzację procesów, które wcześniej wykonywano ręcznie (np. wprowadzanie danych do bazy i łatwe przygotowanie raportów na ich podstawie). Pozwala ona na zmniejszenie wymiaru pracy czy przeniesienie pracowników do bardziej efektywnych działań.

Wdrożenie systemu MES dla produkcji spożywczej wpływa również na usprawnienie działań oraz dokładniejszą rejestrację informacji w obrębie takich obszarów, jak:

• przyjęcie towaru,
• magazynowanie surowców i gotowych produktów,
• ewidencja produkcji,
• kontrola jakości,
• sprzedaż produktów.

Odpowiednio dobrany i wdrożony system do produkcji dla branży spożywczej zapewnia kompleksowe działanie między powyższymi obszarami, tym samym wpływając na optymalizację czasu realizacji zamówień. To znów prowadzi do szybszych zwrotów z inwestycji (np. zakup nowych maszyn), jak również zwiększenie przychodów firmy.

Całościowa rejestracja oraz monitorowanie pozwala również na wczesne wykrywanie niezgodności, a tym samym reagowanie na nie w czasie rzeczywistym. Dotyczy to zarówno braków magazynowych czy awarii sprzętu, jak również funkcji śledzenia dostaw i sprzedaży wyrobów gotowych pod kątem potencjalnego wycofania towaru z rynku, gdyby okazał się wadliwy.

Gdy jesteśmy już przy temacie niezgodności wyrobów produkcyjnych, odpowiednio wdrożony system MES dla branży produkcji żywności wspiera proces kontroli jakości surowców oraz gotowych produktów już na wczesnych poziomach procesu produkcyjnego. Tym samym ogranicza sytuacje, w których wadliwe towary są wypuszczane na rynek.

System MES dla produkcji żywności wpływa także na optymalizację produkcji pod kątem wykorzystania zasobów. Program MES jest w stanie precyzyjnie wyliczyć, potrzebne do wytworzenia produktu końcowego, ilości surowców, a tym samym zadbać o najwłaściwsze wykorzystanie materiałów produkcyjnych, przechowywanych w magazynach. To samo dotyczy możliwości wykorzystania zasobów ludzkich oraz maszynowych, pozwalając rozplanować najkorzystniej pracę linii produkcyjnych. System MES dla producentów żywności umożliwia również gromadzenie informacji na temat powstałych odpadów, które z powrotem są przyjmowane na stan magazynowy.

Z jakimi programami można zintegrować system MES?

System MES dla produkcji spożywczej można integrować się z większością programów zewnętrznych, które działają w przedsiębiorstwach (np. PCS, Systemem LIMS, ERP takim jak Comarch ERP Optima lub Comarch ERP XL, TMS, DMS). Powinien również bez problemu współpracować z rozwiązaniami oferowanymi przez dostawców automatyki. Jest to bardzo istotne, gdyż wpływa to na automatyzację przepływu danych, a tym samym przyśpieszenie realizacji wszelkich innych procesów.

System MES dedykowany czy gotowy?

Poszukując systemu MES do firmy warto rozważyć kilka opcji. Pierwsza to zakup gotowego programu dla produkcji i, w razie potrzeby, dopasowanie go do wymagań twojego przedsiębiorstwa. Gotowe rozwiązania są tańsze, jednak ich funkcjonalności nie zawsze pokrywają się ze specyficznymi potrzebami firmy. W Kotrak oferujemy możliwość stworzenia dedykowanych dodatków lub dopasowania naszych rozwiązań dla produkcji do gotowych systemów pudełkowych. Jest to dobre rozwiązanie dla przedsiębiorstw niemogących przeznaczyć większych kwot na stworzenie dedykowanego programu.

Druga opcja to właśnie stworzenie dedykowanego rozwiązania w pełni dopasowanego do potrzeb twojej firmy. Zaprojektowany i wdrożony, zgodnie z twoimi indywidualnymi potrzebami, system dla produkcji to niezastąpione wsparcie w budowaniu silnej pozycji i przewagi na rynku. Dedykowane rozwiązanie wspiera działanie procesów oraz metod wyróżniających twoje przedsiębiorstwo. Programy te są również projektowane w zgodzie z planami rozwoju firm, tak by dopasowywać się do przyszłych planów.

W obecnych czasach wiele przedsiębiorstw produkcyjnych posiada już jakieś systemy lub aplikacje, które wspierają część procesów operacyjnych. W takich wypadkach często problemem okazuje się brak komunikacji między tymi narzędziami, a co za tym idzie brak automatyzacji oraz optymalizacji działań produkcyjnych. Utrudnia to przede wszystkim przepływ danych i płynną pracę. Naszym klientom oferujemy możliwość stworzenia platformy, która łączy ze sobą wszystkie dostępne w firmie rozwiązania, tworząc tym samym jedno źródło gromadzenia oraz przepływu danych. W ten sposób stworzone zostają przejrzyste ciągi zdarzeń procesowych, pozwalające na kompleksowe raportowanie i kontrolę przebiegu działań w wytwórni. Platforma ta jest elastycznym narzędziem, które jesteśmy w stanie w pełni dopasować do potrzeb naszych klientów.

Jaki systemy klasy MES posiadamy w swojej ofercie?

Kotrak od kilku lat znajduje się w czołówce największych dostawców usług IT ​dla sektora rolnictwa i przetwórstwa spożywczego w naszym kraju. Posiadamy także wieloletnie doświadczenie we współpracy z producentami żywności z zagranicy. Tę pozycję zawdzięczamy przede wszystkim wnikliwej oraz bieżącej analizie potrzeb naszych klientów. Dla producentów żywności stworzyliśmy kompleksowe rozwiązanie, które jest czymś więcej niż standardowym systemem MES. Łączy on w sobie funkcje systemu do produkcji oraz systemu ERP, wyłączając jedynie obszary księgowe.

Nasz program działa w modelu MDM, czyli Master Data Management. To nic innego jak platforma komunikacyjna, zapewniająca opracowanie i utrzymanie jednego źródła danych, przepływających między modułami obsługującymi poszczególne procesy produkcyjne. Rozwiązanie to umożliwia ujednolicenie przetwarzanych danych, tym samym wspierając wszelkie  firmowe procesy. Struktura oferowanego przez nas systemu dla produkcji zapewnia również bezpieczeństwo działania. Jest to ważne szczególnie, gdy firma posiada kilka wytwórni. Nawet jeśli pracują one na swoich wewnętrznych systemach, to nasi specjaliści są w stanie zintegrować je z platformą, tworząc nadzorowany centralnie system, działający na jednej wspólnej bazie.

Program MES bez problemu zintegrujemy również z większością produktów dostarczanych przez dostawców automatyki. Nasze rozwiązanie wyposażyliśmy w API (Application Programming Interface), czyli narzędzie zapewniające komunikację między maszynami i system dla produkcji. Nad jego udoskonaleniem pracowaliśmy przez ostatnie 10 lat, dzięki temu nasze API zawiera w sobie  większość ważnych informacji potrzebnych do poprawnej współpracy.  W razie potrzeby możemy je też rozbudowywać już na poziomie implementacji, jednak w większości przypadków są to kosmetyczne zmiany.

(Przeczytaj co obejmuje kompleksowa obsługa informatyczna firmy w Kotrak )

Z jakich modułów składa się system MES dla producentów żywności?

Nasz system klasy MES dla branży produkcji żywności został zbudowany z elastycznej struktury modułowej. Co to oznacza? Każdy z modułów może działać samodzielnie. Jeśli twoja firma posiada już aplikacje wspierające dane procesy operacyjne, to zamiast zastępować je innym rozwiązaniem, możemy je zintegrować z naszymi modułami, obsługującymi różne obszary działania produkcji. W ten sposób tworzymy kompleksowe narzędzie do zarządzania operacyjnego.

W skład naszego rozwiązania wchodzą moduły obsługujące następujące procesy:

• kontrolę wjazdu i wyjazdu,
• zarządzanie gospodarką magazynową,
• kontrolę jakości,
• planowanie produkcji,
• sterowanie procesami produkcyjnymi.

System MDM MES zapewnia kompleksową wiedzę na temat wszystkiego, co dzieje się w twoich wytwórniach. Jak wygląda to w praktyce?

Przyjmijmy, że na magazyn zostaje przyjęty surowiec. Za pomocą programu zbierasz na jego temat kompleksową wiedzę od samego początku:

• skąd pochodzi,
• gdzie został przyjęty,
• gdzie jest przechowywany,
• gdzie został przeniesiony.

System pozwala również zarządzać stanami magazynowym pod kątem przydatności do spożycia, zgodnie z okresem, w którym jesteś wstanie je wykorzystać lub sprzedać. Przyjęcia i wydania mogą być realizowane na podstawie:

• zamówień zakupu / sprzedaży,
• towaru,
• awizacji (w przypadku przyjęć).

Moduł zapewnia także rejestrację opakowań i palet, w tym kompletację palet niejednorodnych. Obsługuje również zwroty, umożliwia ocenę dostawy np. pod kątem środka transportu oraz zarządzanie załadunkiem samochodu w trakcie wydania.

Następnym segmentem obsługiwanym przez MES dla producentów żywności jest kontrola jakości. To moduł, którego praca nie zamyka się wyłącznie w obrębie kontroli jakości surowców, ale łączy się z planowaniem i rejestracją produkcji.

Kontrola jakości może zostać zintegrowana zarówno z systemem laboratoryjnym, jak i samymi urządzeniami laboratoryjnymi. Moduł ten, korzystając z wcześniej zgromadzonych informacji, pozwala na rejestrację próbek, zlecenie ich analizy, a następnie przygotowanie kompleksowych raportów bazujących na otrzymanych wynikach. Można je wykorzystywać do certyfikacji towarów, jak i budowania bazy raportów wewnętrznych, które wspierają usprawnianie pracy produkcji.

Moduł kontroli jakości pozwala również na przygotowanie szeregu ankiet, zgodnych z potrzebami twojej wytwórni. Z nim stworzysz ankiety uzupełniające dla operatorów dotyczące np. kontroli jakości dostawców. Przy ich pomocy możesz gromadzić takie informacje, jak:

• czy dany dostawca posiada książeczkę sanepidu,
• jaki był stan przyczepy samochodu,
• czy worki lub paczki były w jakiś sposób uszkodzone.

W ten sposób zyskujesz pełny wachlarz informacji od przebiegu samego przyjęcia, przez magazynowanie, użycie w produkcji, a nawet zwroty towaru. To nic innego, jak pełny wgląd w cały proces track and tracing, czyli śledzenie surowca w produkcji oraz później w sprzedaży. Jest to funkcja szczególnie istotna w przypadku wycofania jakiejś partii surowca. Przy pomocy jednego raportu jesteś wtedy wstanie wyśledzić, w których produktach została wadliwa partia wykorzystana oraz kiedy, do kogo i w jakich ilościach została sprzedana. Pozwala to  na szybkie i sprawne wykonywanie zwrotów z rynku, co jest bardzo istotne zwłaszcza w branżach spożywczych.

Moduł do rejestracji produkcji to rozwiązanie, z którym kompleksowo zaplanujesz i zweryfikujesz możliwość wykonania danego planu produkcyjnego. Z nim optymalnie rozplanujesz obciążenie zasobów produkcyjnych, jak również otrzymasz wgląd w postęp prac w czasie rzeczywistym, dzięki kompleksowym raportom powstającym na bieżąco i dostępnym w wersji online. W ten sposób możesz natychmiast reagować na zmiany, np. w przypadku zmian w tolerancji – gdy ilość jakiegoś surowca została przekroczona lub podana w zbyt małej ilości. Z resztą nie tylko!

Oferowany przez nas system MES dla producentów żywności posiada również możliwość wprowadzenie powstałych odpadów produkcyjnych na stany magazynowe i zarządzanie nimi w dowolny dla potrzeb twojego przedsiębiorstwa sposób.

Program MDM MES to pełna kontrola nad każdym wyrobem. Siła naszego systemu leży właśnie w ilości gromadzonych informacji i przetwarzaniu ich. Program nie tylko komunikuje kto i kiedy pobrał daną próbkę surowca, ale również o tym, kiedy dana dostawa przyjechała, od kogo, jaką miała wielkość, etc. Bazując na tych danych możesz stworzyć harmonogram poboru próbek np. w oparciu o rozmiar dostaw. Dzięki temu zyskujesz bardzo szerokie możliwości działania. Zaplanujesz całą ścieżkę produkcyjną, od ustawienia kolejności wytwarzanych produktów, zweryfikowania czy ich plan pokrywa się zarówno z potrzebnymi do ich wykonania stanami magazynowymi, jak również planami sprzedażowymi.

W obrębie jednego systemu jesteś w stanie obsługiwać stany magazynowe, kontrolując miejsca oraz przesunięcie i planować produkcję, w łatwy oraz szybki sposób obliczysz zapotrzebowanie na surowce, weryfikując ich poziom na magazynie produkcyjnym. Jeśli okazuje się, że czegoś brakuje, to w tym samym programie szybko wygenerujesz zlecenia przesunięć na magazyn produkcyjny kilku dodatkowych palet. MES dla branży produkcji żywności zapewnia tym samym operacyjne podejście do procesów, pozwalające na bieżącą rejestrację pracy, a tym samym jej kontrolę w czasie rzeczywistym.

(Przeczytaj o naszym kompleksowym systemie dla producenta żywności oraz aplikacji dla producenta pasz)

Jakie korzyści płyną z posiadania systemu MES dla produkcji spożywczej?

Korzyści płynące z posiadania systemu MES dla produkcji spożywczej to przede wszystkim optymalizacja oraz automatyzacja pracy całej produkcji spożywczej, a co za tym idzie zmniejszenie kosztów, przy wydajniejszym zastosowaniu dostępnych oraz nowych zasobów. Dodatkowo jeśli twoje przedsiębiorstwo posiada wielooddziałowy charakter, to system pozwoli Ci na pełną standaryzację wszystkich procesów, tym samym usprawniając pracę całej firmy.

Procesy w różnych wytwórniach, działających w obrębie jednego przedsiębiorstwa, nierzadko się różnią się między sobą. Wprowadzenie systemu działającego na jednej wspólnej bazie danych to zapewnienie firmie standaryzacji procesów, a tym samym usprawnienie jej działania. Standardy pozwalają m.in. na szybsze wdrożenie ludzi w pracę danej wytwórni. Jest to ważne szczególnie przy relokacjach pracowników, np. w wyniku chwilowych braków kadrowych spowodowanych chorobą. W takich sytuacjach osoby szybciej się wdrażają, gdyż znają już schemat przebiegu procesów z własnego miejsca pracy. Budowanie standardów procesowych pod wszystkie lokalizacje jest obecnie traktowane jako światowa norma, podnosząca jakość działania przedsiębiorstw. Za tym jednym czynnikiem podąża cała reszta elementów, która wyróżnia sprawnie działające i rozwijające się wytwórnie od innych na rynku.

System MES dla produkcji spożywczej to kompleksowa obsługa wszystkich procesów produkcyjnych. Począwszy od samego przyjazdu, jesteśmy w stanie zarejestrować całą dostawę surowców, półproduktów i produktów, a następnie kontrolować ich cykl życia na wytwórni, aż do momentu wysłania go do klientów końcowych.

Dodatkowo naszym klientom zapewniamy szkolenie z obsługi oprogramowania oraz kompleksową opiekę asysty powdrożeniowej. Nie tylko dba ona o poprawne działanie systemu, ale także zapewnia jego rozwój. W ten sposób oprogramowanie zawsze dotrzymuje kroku Twojej firmie i jej dalszym planom.

(Przeczytaj czym jest i co obejmuje Continual Service Improvement oraz Service Level Agreement)

Artykuł powstał we współpracy z Pawłem Ogielą, Senior Software Development Managerem w Kotrak S.A.