MES – co to jest za system? Jak wpływa na proces produkcyjny?

Systemy MES w Polsce są obecnie coraz bardziej popularne. Czym dokładnie jest to oprogramowanie i do czego służy w firmie produkcyjnej? Wszystkie te aspekty wyjaśniamy w poniższym wpisie!

Nasz artykuł przybliży Ci następujące tematy:

• System MES – co to znaczy?
• Najistotniejsze funkcje systemu MES
• Korzyści płynące z korzystania z systemu MES
• W jakich przedsiębiorstwach sprawdzi się system MES?
• Jak system MES wpływa na proces produkcyjny?
• Wdrażanie systemu MES
• Korzystanie z systemu MES
• Wady systemu MES

System MES – co to znaczy?

Skrót MES pochodzi z angielskiej nazwy systemu, tj. Manufacturing Execution System. A więc jaka jest definicja oprogramowania MES i co to jest system MES? Jest to zaawansowany, branżowy system dla przedsiębiorstw produkcyjnych z różnych gałęzi. System zarządzania produkcją Kotrak MES odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu produkcją, maszynami i procesami produkcyjnymi. Umożliwia między innymi monitorowanie zleceń oraz kontrolę produkcji. Odpowiadając na pytanie „Co to jest MES”, musimy wspomnieć także o zestawie narzędzi i funkcji, które pozwalają na zbieranie, analizę i śledzenie danych z produkcji, co prowadzi do zwiększenia wydajności i optymalizacji procesów produkcyjnych. Zaawansowanie funkcje i możliwości systemu MES dają przedsiębiorstwom przewagę konkurencyjną. Oprogramowanie MES pozwala także sprostać wyzwaniom współczesnego rynku.

Najistotniejsze funkcje systemu MES

System zarządzania produkcją MES pełni wiele kluczowych funkcji, które wpływają na jakość, efektywność i zarządzanie procesami w firmie. Oto niektóre z najważniejszych funkcji systemu MES oraz kluczowe elementy systemu MES:

• zarządzanie produkcją – zadaniem systemu MES jest zapewnianie kompleksowego planowania i nadzorowania procesów produkcyjnych, obejmujące harmonogramowanie, kontrolę i koordynację działań na różnych etapach produkcji,
• tworzenie technologii produkcji – system MES umożliwia stworzenie technologii produkcji, do których przypisywane są potrzebne do ich zrealizowania operacje. Z kolei do konkretnych operacji przypisywane są materiały (surowiec czy półprodukty). Zaawansowane systemy MES dają także możliwość tworzenia kolejnych wersji technologii w przypadku wprowadzania zmian – tak, aby nie zaburzać historii wcześniejszych operacji,
• śledzenie i analiza produkcji – program MES umożliwia śledzenie wskaźników wydajności produkcji (KPI), zbieranie danych z maszyn i linii produkcyjnych oraz przeprowadzanie analizy, aby zidentyfikować obszary do optymalizacji procesów produkcyjnych,
• kontrola jakości produkcji – kolejna z funkcji systemu typu MES pozwala na kontrolę jakości produktów poprzez nadzorowanie parametrów produkcji, wykonywanie przeglądów i raportowanie jakości produkcji,
• planowanie i zarządzanie przestojami – system MES umożliwia szybką reakcję na przestoje w produkcji, minimalizując straty i zapewniając płynność procesów produkcyjnych,
• zarządzanie surowcami i półproduktami – system MES kontroluje i monitoruje dostępność surowców oraz stan półproduktów, aby uniknąć problemów w produkcji związanych z brakami materiałów podczas realizacji zleceń,
• analizowanie wydajności produkcji i raportowanie – system MES stanowi źródło szczegółowych raportów i analiz, które pomagają podejmować trafne decyzje dotyczące produkcji i identyfikować możliwości usprawnień,
• integracja z systemami ERP i WMS – system klasy MES (System Zarządzania Produkcją) ściśle współpracuje z systemami ERP (planowania zasobów przedsiębiorstwa) oraz WMS (systemami zarządzania magazynem, np. Kotrak WMS lub Comarch WMS), zapewniając spójną wymianę danych między nimi. Współpraca systemów MES, ERP i WMS oznacza, że nie ma konieczności ręcznego wprowadzania tych samych informacji i można np. synchronizować zlecenia produkcyjne z systemu MES do ERP, wraz z terminami zleceń,
• wystawianie dokumentów i przekazywanie ważnych informacji – dzięki integracji z systemem ERP, do MESa można zsynchronizować dane kontrahentów. Następnie oprogramowanie MES automatycznie tworzy dokumenty przesunięć (MM), pobrań z magazynu (RW) lub przesunięcia gotowego wyrobu (PW). Na podstawie przesłanych przez MES dokumentów system ERP potrafi z kolei uzupełniać stany magazynowe,
• integracja z maszynami produkcyjnymi – system MES działa także w oparciu o dane zbierane ze sterowników maszyn produkcyjnych.

Korzyści płynące z korzystania z systemu MES

Systemy MES stanowią realne wsparcie dla przedsiębiorstw produkcyjnych, które poszukują zwiększenia wydajności i poprawy jakości produkcji. Oto główne korzyści płynące z korzystania oraz wdrożenia systemu MES:

• zwiększenie wydajności – dzięki optymalizacji procesów produkcyjnych, skróceniu przestojów i eliminacji zbędnych operacji, a także monitorowaniu efektywności maszyn (OEE), przedsiębiorstwa mogą osiągnąć wyższą wydajność produkcji, zarządzanie zleceniami jest dużo szybsze, a także obniżać koszty produkcji,
• poprawa jakości – dzięki systemowi MES możemy osiągnąć ścisłą kontrolę realizacji produkcji i jej jakości w czasie rzeczywistym, co minimalizuje ryzyko wadliwych produktów i obniża koszty ewentualnych reklamacji,
• przejrzystość produkcji – zarządzanie danymi produkcyjnymi jest dużo prostsze, a dostęp do bieżących danych i raportów pozwala na lepsze zrozumienie procesów produkcyjnych i ułatwia podejmowanie trafnych decyzji biznesowych,
• skrócenie czasu reakcji – dzięki zdolności do śledzenia produkcji i monitorowania procesów produkcyjnych w czasie rzeczywistym, przedsiębiorstwa mogą szybko reagować na zmiany i przestoje, minimalizując straty,
• zoptymalizowane planowanie – system MES wspiera dokładne planowanie produkcji, uwzględniając dostępność surowców, maszyn i dostaw, co pozwala unikać przestojów czy niewykorzystywania zasobów w pełni.

W jakich przedsiębiorstwach sprawdzi się system MES?

System realizacji produkcji sprawdzi się w tych firmach produkcyjnych, które chcą usprawnić swoją pracę oraz zoptymalizować działania. Niezależnie od skali produkcyjnej, wykorzystywać systemy MES mogą firmy z branż takich jak:

• przemysł poligraficzny: firma, która posiada system MES, może priorytetyzować zadania, co w przypadku branży poligraficznej ma spore znaczenie np. w czasie druku kalendarzy,
• przemysł spożywczy: branża spożywcza zyskuje dzięki systemowi informatycznemu MES w zakresie zarządzania jakością i bezpieczeństwem wytwarzanych produktów,
• przemysł farmaceutyczny i przemysł medyczny: niezwykle wrażliwa na jakość produkcji branża farmaceutyczna oraz medyczna może skorzystać z MES. System MES dostarcza szczegółową dokumentację, ułatwia monitoring, a także ewentualne wycofywanie partii z rynku,
• przemysł motoryzacyjny: produkcja samochodów i części wymaga precyzyjnego zarządzania i kontroli jakości na przykład pod kątem idealnego składu materiałowego wyprodukowanych półproduktów jak i gotowych produktów, co systemy MES monitorują,
• przemysł elektroniczny: wdrożenie systemu MES wspiera produkcję sprzętu elektronicznego poprzez ścisłe planowanie i kontrolę.

Jak system MES wpływa na proces produkcyjny?

Oprogramowanie do kontroli i śledzenia produkcji ma istotny wpływ na proces produkcyjny, przyczyniając się do usprawnienia zarządzania i podnoszenia wydajności.

Wdrażając system MES, należy zobrazować aktualny stan środowiska produkcyjnego lub zaprojektować nowy sposób realizacji procesów. Celem systemu MES jest wskazanie potencjalnych przestojów i konfliktów oraz późniejsze sterowanie przepływem prac i obciążeniem zasobów. Dzięki bieżącemu monitoringowi i analizowaniu wydajności produkcji, system MES umożliwia szybko zidentyfikować tzw. „wąskie gardła” oraz proponuje usprawnienia, które skutkują skróceniem cyklu produkcyjnego.

System MES, wykorzystując nowoczesne technologie oraz elementy sztucznej inteligencji, potrafi także dokonać czytelnej wizualizacji produkcji, prognozować i przewidywać przyszłe wyzwania, a także na bieżąco uczy się tego, w jaki sposób ma planować produkcję tak, jak zrobiłby to planista. Dzięki temu polepsza się wydajność pracy, a pracownicy mogą się skupiać na najważniejszych zadaniach wymagających uwagi.

Podsumowując, zastosowań systemów MES w różnych firmach produkcyjnych jest naprawdę sporo. Oprogramowanie dla produkcji polepsza kontrolę procesu produkcji, znacząco odciąża menadżerów projektów i planistów, ułatwia zarządzanie zleceniami produkcyjnymi oraz odciąża użytkowników systemu MES z wielu pracochłonnych zadań.

Wdrażanie systemu MES

Wdrożenie systemu MES to proces, który wymaga starannego planowania i ścisłej współpracy między zarządem firmy, wewnętrznym zespołem IT a działem produkcji oraz magazynu. Pierwszym krokiem jest szczegółowa analiza potrzeb przedsiębiorstwa oraz specyfiki procesów produkcyjnych. Na tym etapie definiowane są cele wdrożenia systemu MES, kluczowe wskaźniki efektywności (KPI) oraz najważniejsze wymagania techniczne, które system musi spełnić.

Przyszli użytkownicy systemu MES muszą następnie wybrać odpowiedni system MES spośród wielu rozwiązań dostępnych na rynku. Do wyboru są zarówno pudełkowe systemy klasy MES, jak i dedykowane rozwiązania MES.

Budowa systemu MES w obu tych przypadkach różni się od siebie: rozwiązania dedykowane mają bardziej otwarty charakter, co daje szerokie możliwości dostosowywania tych rozwiązań do indywidualnych potrzeb. W obu przypadkach ważne jest, aby wybrany system był skalowalny, oferował odpowiednie funkcjonalności oraz mógł być zintegrowany z istniejącymi już w firmie systemami ERP, innymi aplikacjami i maszynami. Niezwykle istotnym elementem dla prawidłowego działania systemu MES jest także wybór partnera wdrożeniowego, który rozumie, jak zwiększyć wydajność procesu produkcyjnego dzięki oprogramowaniu dla produkcji.

Przeczytaj także: Jaki program do zarządzania produkcją najlepiej wybrać?

Po zainstalowaniu systemu do planowania produkcji następuje etap jego konfiguracji. Oprogramowanie MES dostosowywane do specyficznych procesów produkcyjnych firmy, importowane są dane z poprzednio używanych aplikacji, a także definiowane są przepływy pracy, procedury oraz technologie. Przed pełnym uruchomieniem systemu przeprowadza się dokładne testy, które obejmują zarówno symulacje procesów produkcyjnych, jak i testy integracyjne z innymi systemami, aby upewnić się, że wszystkie funkcje działają poprawnie.

Nieodłącznym elementem wdrożenia jest również szkolenie pracowników. Operatorzy maszyn, technicy oraz kadra zarządzająca muszą zostać odpowiednio przeszkoleni, aby mogli efektywnie korzystać z nowego systemu. Ostatecznie, po uruchomieniu systemu MES w pełnym zakresie, następuje faza monitorowania i stabilizacji, a użytkownicy zdobywają doświadczenie w jego obsłudze.

Wybierając partnera, który zaimplementuje program do planowania produkcji, pamiętaj o tym, aby zdecydować się na firmę świadczącą również usługi asysty technicznej. Jest to niezbędne dla utrzymywania MESa oraz weryfikacji poprawności działania integracji po każdej aktualizacji systemów zewnętrznych.

Korzystanie z systemu MES

System MES jest integralną częścią codziennych operacji produkcyjnych, umożliwiając zbieranie, analizę i przetwarzanie danych w czasie rzeczywistym. Jest wykorzystywany przede wszystkim przez planistów, którzy nie muszą już korzystać z papierowych dokumentów lub arkuszy kalkulacyjnych. Nowoczesne oprogramowanie do planowania produkcji nie tylko pozwoli wygodnie stworzyć harmonogram zadań, ale także samo podpowie, w jaki sposób zrobić to najbardziej optymalnie.  

Dowiedz się więcej: algorytmy genetyczne w systemach IT i przemyśle  

Operatorzy maszyn korzystają z MES do monitorowania i kontrolowania pracy urządzeń. Dzięki systemowi, mają oni dostęp do bieżących informacji o parametrach produkcji, takich jak tempo produkcji, stan maszyn, zużycie materiałów czy jakość wyrobów. Wszelkie odchylenia od normy mogą być natychmiast wykryte, co pozwala na szybką reakcję i minimalizację przestojów oraz strat.  

System MES wspiera również zarządzanie jakością. System automatycznie wykrywa i rejestruje wszelkie nieprawidłowości w procesie produkcyjnym, umożliwiając szybkie podjęcie odpowiednich działań korygujących.  

Kadra zarządzająca korzysta z MES do optymalizacji harmonogramów produkcji i zarządzania zasobami. Dzięki aktualnym danym, menedżerowie mogą lepiej planować produkcję, dostosowując ją do potrzeb rynkowych oraz dostępności surowców. System MES pokazuje szczegółowe raporty dotyczące wydajności produkcji, jakości produktów, zużycia materiałów i innych kluczowych wskaźników, które stanowią podstawę do podejmowania strategicznych decyzji oraz ciągłego doskonalenia procesów produkcyjnych.  

MES działa również w ścisłej integracji z innymi systemami przedsiębiorstwa, takimi jak ERP, co umożliwia automatyczną wymianę danych, brak konieczności przepisywania danych pomiędzy wieloma systemami, a także zwiększa efektywność zarządzania produkcją. Zastosowanie MES znacząco ułatwia zarządzanie codziennymi operacjami produkcyjnymi.  

Wady systemu MES

Mimo licznych zalet, oprogramowanie MES ma także pewne wady i wyzwania, które należy wziąć pod uwagę. Oczywistą kwestią będzie cena aplikacji do zarządzania zleceniami produkcyjnymi. Koszt wdrożenia systemu MES obejmuje najczęściej zakup oprogramowania, modernizację infrastruktury IT oraz szkolenie pracowników. Aby pokonać tę trudność, warto zainteresować się ułatwieniami dostępnymi dla przedsiębiorców takimi jak leasing na oprogramowanie lub dotacja.  

Proces wdrożenia MES jest złożony i wymaga na początku zaangażowania co najmniej kilku osób, co może z początku być wyzwaniem. Ponadto, wdrożenie MES często wiąże się z koniecznością zmiany kultury organizacyjnej. Z tego też względu zalecamy wcześniejsze przygotowanie do implementacji systemu MES – wspólne określenie celów do osiągnięcia, a także przeprowadzenie analizy przedwdrożeniowej z profesjonalnym partnerem IT. Pozwoli to zniwelować niepotrzebne niejasności oraz wytyczyć realne potrzeby każdego z działów. Niewłaściwe wdrożenie może skutkować problemami operacyjnymi, wpływającymi na efektywność produkcji. Dlatego też tak ważnym elementem jest wybór doświadczonego partnera wdrożeniowego. 

Niemniej jednak, nawet z uwzględnieniem wad systemu MES, korzyści płynące z jego wdrożenia i użytkowania często przeważają możliwe wyzwania. System MES jest doskonałym narzędziem, które może znacząco zwiększyć efektywność i konkurencyjność przedsiębiorstwa produkcyjnego. Właściwie wdrożony i zarządzany system MES może przynieść wymierne oraz realne korzyści.  

Dowiedz się więcej: System MES dla produkcji spożywczej, System MES w przemyśle, System MES dla drukarni i poligrafii